واقعيت اين است که تأکيدهاي آييني ما بر ازدواج به موقع مخصوصا زماني که نيازهاي شديد جواني سر برمي آورد، صحه گذاشته و به امر ازدواج تشويق هاي زيادي کرده است. در ادامه گپ و گفتي داشتيم با افراد مختلف تا ببينيم ازدواج در سن کمتر از سن هايي که امروز معمول شده، در نظر آن ها چگونه است:

فاطمه خانم، 47 ساله است، صاحب 4 عروس و يک داماد و دو نوه است. پسر بزرگ يعني اولين فرزندش الان 33 ساله است، از موضوع و سوالم استقبال مي کند. بيشتر که با هم حرف مي زنيم، متوجه مي شوم در اين خانواده انگار زود ازدواج کردن يک سنت است. به نظر مي رسد تجربه هاي اين مادر ميانسال و مادربزرگ جوان کمک خوبي به بحثم مي کند. درباره سن و ازدواج خودش مي پرسم و اين که واقعاً از اين ازدواج راضي است يا نه. با آرامش و بلافاصله قبل از هر چيزي از بزرگ ترين حسن ازدواج در سن کم مي گويد: ازدواج در سنين پايين اين حسن را دارد که تا جوان هستيم نتيجه عمرمان را و تربيت فرزندان و نسل بعد از خودمان را مي بينيم، نوه و حتي اگر خدا بخواهد نتيجه هايمان را. اين موضوع خيلي مهمي است و من واقعا خوشحالم.

اين بانوي باتجربه ادامه مي دهد: البته معايبي هم دارد؛ مثلا پيشرفت هايي که مي شد در گذر عمر و در جواني به دست آورد، فرصت هايش از دست مي رود؛ مثل پيشرفت تحصيلي. آن زمان ما آگاهي نداشتيم و با اطلاعات کمي وارد زندگي مشترک شديم ولي با همه اين حرف ها راضي ام. اگر چه پيشرفت تحصيلي نداشتم ضمن اين که پيشرفت تحصيلي يا هر زمينه ديگري به طرف مقابل بستگي دارد و من الان هيچ مشکل و منعي براي اين کار ندارم.

فاطمه درباره اين که پسرها و دخترش را زود به خانه بخت فرستاده است، مي گويد: امتيازات ازدواج فرزندان در سن کم خيلي زياد است که از همه مهم ترش همين است که از مشکلات اجتماعي که وجود دارد در امان مي مانند، مخصوصا نيازهاي غريزي شان در فضايي امن و حلال برآورده مي شود و اين موضوع از اهميت زيادي برخوردار است. اگر چه قبول دارم فرزندانم مي نالند که اگر ازدواج نکرده بوديم پيشرفت هاي اجتماعي بيشتري داشتيم ولي در نگاه کلي شرايط خوبي دارند.

مي پرسم يعني شما توصيه مي کنيد جوان ها در همين سنين ازدواج کنند؟ مي گويد: قطعا چنين توصيه اي مي کنم ولي به اين نکته هم بايد توجه کرد که متأسفانه جوانان امروزي آگاهي هاي خانه داري و همسرداري بسيار کمتري نسبت به نسل ما دارند و اين موضوع ازدواج شان را با خطر همراه مي کند، بايد آن ها را براي ازدواج در سن مناسب آماده کرد و به آن ها آگاهي و اطلاعات لازم را داد.

سن مناسب از نظر فاطمه خانم، براي دخترها بين 18 سالگي تا 20 سالگي و براي پسرها حدود 23 و 24 سالگي است.

عاطفه که الان 24 ساله است، مادر يک دختر 5 ساله است. او در حال گذراندن امتحانات پايان سال مقطع سوم دبيرستان بوده که لباس عروسي را به تن کرده است. نظر او با فاطمه کاملا متفاوت است. مي گويد: من در 17 سالگي ازدواج کردم و فکر مي کنم کار کاملا اشتباهي است که آدم در اين سن ازدواج کند. چه اين ازدواج از روي عقل باشد چه از روي احساس، اصلا اصل اين کار اشکال دارد. مي پرسم: چرا؟ با لحن محکمي جواب مي دهد: به اين دليل که هنوز هيچ تجربه اي از زندگي و جامعه نداشتم. از همه چيز بي خبر بودم. ولي اگر آدم در سن بالاتر ازدواج کند، با منطق بهتر و قوي تري انتخاب مي کند و بر اساس تجربه هاي بيشتر مي تواند انتخاب بهتري داشته باشد. سن مناسب از نظر عاطفه براي دخترها حداقل 27 سال است و درباره پسرها هم پاسخ عجيبي مي دهد: اصلا ازدواج زودتر از سن 35 سالگي را به پسرها توصيه نمي کنم، چون آن ها بايد بروند و خوب هر شر و شوري که دارند، انجام بدهند و وقتي واقعا فکر کردند از پس زندگي برمي آيند و مي توانند آن را اداره کنند، ازدواج کنند.

مي خواهم دامن صحبتم را با عاطفه بچينم که باز هم موضع عجيبي مي گيرد و مي گويد: بنويس اين حرف تمام اطرافيان هم سن و سال من است که مثل من زود متأهل شدند. ازدواج زود، اشتباه است. دخترهاي فاميل ما مي گويند بهتر است آدم اول خوشي ها، شادي ها و تفريحاتش را انجام بدهد، چون ازدواج خيلي دست و پاگير است و فرد را از همه پيشرفت ها و موفقيت ها باز مي دارد.

رضا زيبايي، روان شناس باليني - هميشه براي والدين، اين سوال وجود دارد که آيا فرزندشان به سن ازدواج رسيده است يا خير و همچنين، چه سني بهترين سن براي ازدواج است؟

برخي خانواده ها بر اساس باورهاي ديني و بومي خود، معتقد به ازدواج فرزندانشان در سنين پايين هستند؛ البته منظور از سن پايين حداقل 17 تا 18 سالگي براي دختر و20 تا 21 سالگي براي پسر است که حتي برخي از والدين سنين پايين تر از اين را در صورت وجود آمادگي هاي لازم فرزند براي ازدواج در نظر مي گيرند مثلا 15 تا 16 سال براي دختر و 18 تا 19 سال براي پسر.

اما واقعاً از جهات مختلف ازدواج در اين سنين چه مزايا يا معايبي مي تواند داشته باشد؟

- يکي از مزيت هاي ازدواج در سنين پايين، تولد فرزندان در سنين ۲۰ تا ۲۵ سال و کاهش شکاف نسل هاست.

- شکل گيري هويت مردانه به ويژه نقش پدرانه و هويت زنانه با نقش مادرانه در بهترين سال هاي زندگي؛ به خصوص با وجود زمينه اي بکر و پاک و تشنه يادگيري و نياز به شريک عاطفي – جنسي که اين امر خود باعث بروز نيافتن يا کاهش بسياري از آزردگي هاي روان شناختي در آينده مي شود و از ورود فرد به بسياري از راه هاي اشتباه براي اغناي نيازهاي ياد شده جلوگيري مي کند.

- افزايش ميزان تمرکز زوج در تلاش براي رسيدن به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت در زندگي؛ از جمله ادامه تحصيل، يادگيري مهارت ورود به کسب و کار، خريد منزل و مواردي از اين دست که تمام اين ها به واسطه هدف دار شدن سفر زندگي و به خصوص مشخص بودن همسفر شما و انگيزه هاي مختلفي که در اين بين شکل مي گيرد، هم راه را براي شما هموارتر مي کند و هم از دشواري ها مي کاهد؛ براي مثال تجربه رابطه عاشقانه و انگيزه هاي قدرتمندي که به دنبال آن بروز مي کند، يکي از اتفاقات اين سفر است.

- تجربه و درک آرامش بيشتر والدين و جلوگيري از بروز بسياري از تنش هايي که فرزندان در آستانه ازدواج در منزل با والدين خود دارند که بيشتر آن ها براي شما قابل حدس است و متاسفانه پيامدهاي آن را ديگر اعضاي خانواده نيز تحمل مي کنند. همچنين بقاي حمايتي پدر بزرگ و مادر بزرگ جوان تر از نوه هاي خود بيشتر و طولاني تر است.